Het is een grote bouwplaats in en om het stadhuis. Het inwonersplein, de plek om onder andere paspoorten en rijbewijzen op te halen, verhuist naar het stadhuis. Nu is het gevestigd in het Stadskantoor, aan de overkant van de straat. Voor het inwonersplein wordt een hele nieuwe ingang aan de zijkant van het Stadhuis gemaakt. Inwoners en bestuurders komen zo samen in hetzelfde, duurzame gebouw. Want als het hele Stadhuis op de schop moet, is het de hoogste tijd voor energiebesparende maatregelen. Het resultaat: een Stadhuis dat zeventig procent minder energie verbruikt. Hoe dat er straks uit ziet lees je hieronder.
Wateropslag
Bij de nieuwe ingang is een van de meest efficiënte maatregelen van het gebouw: een wateropslag. Waar nu nog een grote zandbak is, moeten bakken komen die regen opvangen. “Planten boven die bakken zuiveren het water voordat het in de opslag gaat”, legt projectleider Hans van den Ven uit. “Vanuit de bakken wordt het water verspreid door het gebouw. Zo kunnen we er bijvoorbeeld de wc’s mee doorspoelen.” Dat scheelt de gemeente zo’n veertig procent aan watergebruik. Regenwater is niet voor alle doelen geschikt. De regen die te veel is opgeslagen, gaat rechtstreeks naar de Dommel. “Daar is het zuiver genoeg voor.”
Unieke verwarming
“We maken gebruik van een unieke combinatie van bestaande systemen om de temperatuur in het gebouw te regelen”, vertelt Garry Witrick , manager Slim Verduurzamen Vastgoed bij gemeente Eindhoven. Het systeem kan zowel verwarmen als koelen, hiervoor gebruikt het bronwater. “Dat water start altijd op twaalf graden. Dat is een mooi gemiddelde om water te verwarmen of juist te koelen. Het scheelt energie, omdat we niet meer hoeven te verwarmen of koelen vanuit uiterste temperaturen.”
Daar bovenop wordt het warme of koude water in het stadhuis afgevoerd en opgeslagen om op een later moment te gebruiken. “We hebben twee van zulke grondwaterbronnen. Het warme water slaan we op in de ene bron en de koude water in de andere”, aldus de verduurzaamheidsmanager. “Het innovatieve energy-dak is in 2000 aangelegd, toen stonden deze gecombineerde technologieën nog in de kinderschoenen. Wel werd al rekening gehouden met de toekomstige mogelijkheden. Er zijn destijds buizen aangelegd die we nu kunnen gebruiken om de lucht weg te zuigen en in de vorm van warmte op te slaan.”
Prettig klimaat
Het water uit de verschillende bronnen wordt op het gewenste moment door het systeem gepompt zodat het verwarmt of koelt. Het verwarmde of gekoelde water komt uiteindelijk in het klimaat plafond en de vloerverwarming of vloerkoeling. Zo komt de warmte of koude van twee kanten zodat de hele ruimte een prettige klimaat krijgt. Daarnaast is er een ventilatiesysteem dat de lucht circuleert. Dit, in combinatie met goede isolatie, is de basis van de hele installatie. Alleen in uiterste gevallen, zoals extreme vorst, moet de gemeente extra verwarmen met de cv-ketel. Witrick: “Dit scheelt aanzienlijk in het gasverbruik. We gaan van voorheen 200.000 m3 gas naar nu 10.000 m3 gas per jaar. Bovendien zitten er verschillende sensoren in het plafond van het stadhuis. De sensoren meten bijvoorbeeld de temperatuur, CO2 en luchtvochtigheid en sturen bij waar nodig.”
Planten in overvloed en circulair
Naast de harde cijfers op het gebied van energie- en waterverbruik, is het gebouw straks ook gezonder en gebruiksvriendelijker voor de medewerkers. “Het wordt vooral wit, licht en groen”, vertelt Joyce Vercoelen, programma manager huisvesting bij gemeente Eindhoven. In het gebouw komen vele planten. “We hebben per anderhalve medewerker een plant.”
Bamboe is ook een veelgebruikt materiaal in de nieuwe kantoorinrichting. Verlaagde plafonds, keukenkastjes en plantenbakken, het is allemaal gemaakt van deze samengeperste stronken. Er is zo veel mogelijk gekozen voor duurzame materialen. De nieuwe keuken in de kantine, die al bijna klaar is, bestaat voor het grootste deel uit bamboe.
Daarnaast zijn er veel materialen hergebruikt. Interieur en lamellen, maar ook houten platen of ijzeren plafonds, als het even kan gebruiken ze het opnieuw. Zo zijn houten wandjes gemaakt van binnendeuren en van de voormalige bouwschutting. De vloerbedekking is bij einde van de levensduur ook te recyclen en geluidsabsorberende panelen zijn gemaakt van oude spijkerbroeken. Zo wordt het gehele bouwproces benaderd vanuit een circulaire invalshoek.
Van energielabel G naar A+++
Al met al gaat het pand van een energielabel G, wat bijna het slechts mogelijke is, naar het label A+++. De CO2 besparing op jaar basis van de Stadhuistoren is 300 ton CO2 per jaar (>50%) en voor het Stadhuis 200 ton per jaar (>30%). Beiden zijn exclusief het effect van het nog aan te brengen zonnedak.
Concrete maatregelen meest belangrijk
Wethouder Rik Thijs is trots op deze duurzame gebouwen. “De lange termijndoelen die we stellen, zie we met de praktische toepassingen nu al. Als we andere vastgoedeigenaren vragen te verduurzamen, dan moeten we het ook zelf doen. Het goede voorbeeld geven.” Op termijn wil de gemeente meer (overheids)gebouwen gaan verduurzamen.
Het renoveren van het Stadhuis en de Stadhuis toren is de eerste stap. In april 2020 kunnen bestuurders en ambtenaren naar hun nieuwe werkplek.