Regenwatervijver

Kenmerkend voor een regenwatervijver zijn de wisselende waterstanden. Na een regenbui zit hij vol en als het lange tijd niet regent staat het waterpeil laag. Dankzij deze wisselende waterstanden trekt een regenwatervijver uiteenlopende dieren- en plantensoorten aan. Denk aan vogels en vlinders en aan oeverplanten die het water zuiveren.

Als je regenwater van een dak of van verharding zoals een terras of straat afvoert op een regenwatervijver zorg je ervoor dat niet al het hemelwater ogenblikkelijk in het riool verdwijnt, waardoor straten blank kunnen komen te staan. Een regenwatervijver vangt een deel van dat water op. Als we veel van deze voorzieningen aanleggen, zijn we als stad beter bestand tegen extreme regenval.

Water bufferen (en niet meteen afvoeren) bij een hevige regenbui is een goed idee. We kunnen dat water in tijden van droogte immers goed gebruiken om planten water te geven. We kunnen het ook laten verdampen; dat zorgt voor verkoeling. Een andere mogelijkheid is het water in de bodem te laten zakken (‘infiltreren’) zodat het grondwater wordt aangevuld.

1. Klei-, veen- of zandgrond?
   Wil je een regenwatervijver aanleggen? Ga dan eerst na op wat voor grond je zit. Op een aantal plekken in Eindhoven bevindt zich ondoordringbare kleigrond en veengrond. Ook zijn er plekken met een hoge grondwaterstand. Op deze plekken is een regenwatervijver zinvol, omdat het water hier niet gemakkelijk kan wegzakken. In zandgrond daarentegen, waar het water wel gemakkelijk wegzakt, kun je beter voor een greppel kiezen die mooi blijft als hij droogstaat. Wil je dat niet en wil je het water vasthouden, bijvoorbeeld in een vijver? Gebruik dan vijverfolie. Je vijverspecialist vertelt je graag wat je nodig hebt en hoe je het aanpakt.
2. Uitstraling
   Wat vind je mooi? Je hebt regenwatervijvers met een steenachtige uitstraling en met een natuurlijke uitstraling. Een combinatie van een steenachtige vijver met groene zones (voor de reiniging van het water) is ook mogelijk. De keuze is aan jou.
3. Diepte
   Zorg dat je regenwatervijver diep genoeg is. In het diepste gedeelte zou permanent minstens 70 centimeter water moeten blijven staan. Dat bereik je door de vijverwand met een waterdichte vijverfolie af te dekken. Als er permanent water in je vijver staat, kunnen waterdieren in dit deel zowel bij een lage waterstand als bij vorst overleven. Maak je je vijver dieper dan zeventig centimeter, bijvoorbeeld 1 meter diep, dan kan het water in de bovenste dertig centimeter infiltreren in de bodem.
4. Overstort
   De opslagcapaciteit van een regenwatervijver is beperkt. Bij hevige of langdurige regenval zal hij overlopen. Zorg daarom voor een overstort naar een nabijgelegen sloot of de riolering. Er zijn gespecialiseerde hoveniers die regenwatervijvers aanleggen.

Dat is afhankelijk van hoe veel water je wil bergen. Als je je woning afkoppelt van de riolering kun je in aanmerking komen voor subsidie, kijk daarvoor op de subsidiepagina. Je hebt dan per vierkante meter afgekoppeld dakoppervlak 20 liter aan opvangcapaciteit nodig. Dus: is je dak 50 vierkante meter, dan heb je een waterberging nodig van 1.000 liter. Een regenwatervijver is daarvoor een mogelijke voorziening. Bereken in de rekentool hoe groot jouw regenwatervijver moet zijn, om in aanmerking te komen voor subsidie. 

1. Kies een plek
   Kies bij voorkeur een lager gelegen deel van je tuin. Bij een diepe vijver kies je een plek in de zon of halfschaduw.
2. Graaf een gat
   Een regenwatervijver heeft verschillende hoogtes. Zorg voor zowel flauwe als steile oevers (aan de zuidkant). Flauwe oevers hebben als voordeel dat dieren gemakkelijker de vijver in en uit kunnen, en zijn ook veiliger voor kinderen. Ook warmt het water hierdoor eerder op. Dit zorgt voor een temperatuurverschil in het water. Zo krijg je meer diversiteit in planten- en dierenleven.
3. Bedek de bodem met vijverfolie
   Als je vissen wilt houden moet er altijd water in je vijver blijven staan (minimaal 0,7 m). Dek de bodem van de vijver tot minstens 70 centimeter diepte af met vijverfolie. Wil je liever amfibieën in je tuin, zoals kikkers? Neem dan geen vissen. Zij eten namelijk de larven van amfibieën.
4. Beplant de oevers
   Kies oeverplanten die geschikt zijn voor zowel natte als droge periodes, vanwege de wisselende waterstanden. Voorbeelden zijn de gele lis, watermunt, moerasvergeet-mij-nietje, dotterbloem, moerasspirea of valeriaan. Let hierbij op dat dit geen uitheemse planten zijn. Deze kunnen schadelijk zijn voor de biodiversiteit. Meer informatie? Bekijk de pagina van de Nederlandse Voedsel- en Waterautoriteit.
5. Installeer een vijverpomp en -filter
   Voor een goede waterkwaliteit installeer je een pomp en een filter in de vijver, met de aanzuiging in het diepe gedeelte.
6. Regenwater van het dak afvoeren
   Wil je de regenpijp van je dak laten uitkomen op je regenwatervijver? Zorg er dan voor dat je vijver flink wat water kan bergen. Bereken in de rekentool hoe groot je regenwatervijver moet zijn. Maak daarnaast een overstort naar de beplanting, een sloot, een wadi of, als het echt niet anders kan, op de riolering. Let op dat er geen water naar de buren stroomt.

• Oeverplanten 
  Plant rond je regenwatervijver oeverplanten aan die zowel tegen droge als natte perioden bestand zijn. Ze zuiveren het water en verkoelen je tuin op hete dagen.
• Plaats een fontein
  Een regenwatervijver met groene oevers verkoelt de omgeving. Hoe groter je vijver, des te meer verkoeling. Nog meer verkoeling krijg je als je een fontein plaatst. Een fontein zorgt immers ook voor verdamping. Daarnaast verbetert hij de kwaliteit van het vijverwater, omdat hij zuurstof aan het water toevoegt.
• Biodiversiteit
  Leg je een regenwatervijver aan omdat je (ook) de biodiversiteit wilt bevorderen? Maak dan zowel steile oevers (aan de zuidkant) als flauwe oevers (aan de noordkant). De flauwe oever krijgt dan het meeste zonlicht en warmt op, waardoor verschillende milieus ontstaan.

Op de site van Huisjeboompjebeter en op riool.nl vind je meer informatie.

Voor de aanleg van een regenwatervijver kun je subsidie krijgen. Er zijn een paar voorwaarden:

• Voed de vijver met regenwater dat van een dak komt;
• Zorg ervoor dat de vijver pas overloopt bij stevige regenbuien.

Voor iedere vierkante meter dakoppervlak die je op deze manier afwatert ontvang je een subsidie van € 10. Let op: leg je een regenwatervijver aan op een plek waar eerst tegels lagen en ga je die plek vergroenen, dan kun je – bovenop deze subsidie voor een regenwatervijver waarbij de regenpijp is afgekoppeld – in aanmerking komen voor subsidie van € 5 per vierkante ontharde meter (zie Tegels eruit, groen erin). Meer informatie vind je op de subsidiepagina.